Terug naar de tijdlijn

Ontzwangeren

+9 maanden

4e trimester  

Jullie kindje is geboren. Voor een kindje is het na negen maanden in een warme en veilige omgeving best even wennen om nu geboren te zijn. Een baby heeft de ouders in de eerste periode na de geboorte heel hard nodig. Door warmte en geborgenheid voelt hij of zij zich veilig en vertrouwd. Een draagzak of -doek kan een fijne manier zijn om je kindje in deze periode dicht bij je te houden. Sommige kindjes vinden het fijn om ingebakerd te worden.  

Een kindje moet alles nog leren. Door de snelle ontwikkeling in de eerste periode en alles wat een kindje meemaakt is hij of zij soms onrustig en de meeste kinderen huilen ook enige tijd per dag om alle prikkels te verwerken. De huilpiek ligt vaak rond zes weken na de geboorte.  

Heb je het gevoel dat je kindje meer huilt dan normaal of merk je dat je het lastig vindt om hier mee om te gaan neem dan contact op met JGZ voor hulp en advies.  

Ritme 

Een baby heeft in het begin vaak een omgekeerd dag- en nachtritme. Op den duur leert het wanneer hij of zij meer wakker moet zijn en wanneer het tijd is om te slapen. Misschien lijkt het je fijn om in een bepaald (voedings)ritme te komen met je baby. Onthoud dat dit altijd op den duur vanzelf goed komt en dat dit voor elke ouder zoeken is. Dat is volledig normaal, elk kindje is uiteraard weer anders dus je moet je eigen kindje hier ook in leren kennen en samen een nieuw ritme vinden. Dat heeft tijd nodig. Het is niet aan te raden om alle kindjes een hele nacht door te laten slapen. Als hij/zij het zelf aangeeft en ’s nachts niet om voeding vraagt is het prima. Maar er zijn ook veel kinderen die nog een nachtvoeding nodig hebben. 

Krampjes 

Een kindje kan last hebben van krampjes, dit is heel normaal. De darmen moeten wennen aan alle melk. Een kindje troosten en laten zuigen helpt het beste hiertegen. Er zijn ook middeltjes te koop tegen krampjes (zoals VSM cinababy en infacol) maar de werking hiervan is nooit wetenschappelijk bewezen. Het kan soms helpen om een kindje met het buikje op je onderarm te laten steunen voor wat tegendruk. Ook kan het helpen om met een warme hand en wat olie zacht, in een ronde beweging met de klok mee, het buikje te masseren. 

Hoelang duurt het 

Je lichaam heeft tijd nodig om te ontzwangeren. Zes weken na de bevalling is je lichaam meestal voor het grootste deel weer hersteld van de bevalling. Eventuele hechtingen zijn genezen en het bloedverlies is gestopt.  

Maar het totale ontzwangeren duurt veel langer, veel vrouwen geven aan dat ze zich na een jaar fysiek en emotioneel weer echt helemaal zichzelf voelen. Zwanger zijn, bevallen en moeder worden is een pittig klusje. Je lichaam heeft tijd nodig om hormonaal weer in balans te komen en de energiereserves weer aan te vullen.  

Probeer jezelf hier niet in te pushen en vergelijk jouw situatie ook niet te veel met anderen. Wees in deze periode lief voor jezelf en weet dat het volledig normaal is dat dit tijd kost.  

Hormonen 

Na de bevalling heeft je lichaam tijd nodig om weer in balans te komen. Als je borstvoeding geeft kan dit soms nog iets langer duren. Veel vrouwen krijgen een aantal maanden na de bevalling last van haaruitval, misschien dat je huid onrustiger is en je kunt prikkelbaar zijn en emotioneel.  

Psyche 

Net als de puberteit is de zwangerschap een periode waarin onder invloed van hormonen veel verandert in de hersenen. Daarmee is het ook het een gevoelige periode voor het ontwikkelen van mentale problemen. Je geheugen is tijdelijk slechter, pas twee jaar na de bevalling is deze invloed helemaal verdwenen! Daarnaast is het vaak wennen aan een nieuwe rol als ouder en kost het tijd om ook weer een balans te vinden in het gezin. Belangrijk hierbij is om te zorgen voor voldoende ontspanning, cijfer jezelf niet weg. Een blije ouder betekent een blije baby. Probeer gezond te eten (genoeg groenten en fruit) en 30 minuten per dag te bewegen.  

1 op de 10 vrouwen krijgt een depressie na de bevalling. Dit is anders dan de kraamtranen dagen, deze zijn in principe 10 dagen na de bevalling over. De meest voorkomende verschijnselen van een depressie zijn: 

  • steeds somber en verdrietig zijn 

  • een leeg gevoel hebben 

  • nergens zin in hebben 

  • bezorgd dat je niet voor de baby kunt zorgen 

  • niet genieten van de baby, of heftige gevoelens van afkeer naar de baby 

  • geen moedergevoel hebben 

  • een schuldgevoel hebben 

  • heel vermoeid zijn 

  • veel huilen 

  • snel geïrriteerd, agressief reageren 

  • concentratieproblemen, verward en vergeetachtig zijn 

  • weinig eetlust of juist veel eetlust 

  • niet kunnen slapen of juist alleen maar willen slapen 

  • weinig zelfvertrouwen, het gevoel hebben niks waard te zijn en niet geschikt om moeder te zijn 

  • angstig, wanhopig 

  • hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid 

  • gedachten aan zelfmoord  

  • gedachten en angst om de baby iets aan te doen 

(bron: thuisarts.nl) 

Een depressie na de bevalling is vaak goed te behandelen. Praat over je gevoelens met mensen in je omgeving en neem contact op met de huisarts. Soms zijn medicijnen nodig.  

Schrik niet meteen als je je een keer een dag wat slechter of onzeker voelt. Dit past bij het jonge ouderschap en is niet direct een teken van een depressie.

Bekken(bodem) 

Je bekkenbodemspieren staan al in de zwangerschap onder druk door het gewicht van het kindje en de weekmakende hormonen. Na een bevalling heeft je bekkenbodem tijd nodig om te herstellen. Lees in deze folder hoe je dit op een verstandige manier weer kunt opbouwen (zie link folder fysio bij Folders en links). In onze eigen folder staan oefeningen die je kunt gebruiken (zie link eigen folder bij Folders en links). Als je bevallen bent, blijft het de rest van je leven van belang om ervoor te zorgen dat je je bekkenbodem onderhoudt met oefeningen. Let op: het is heel belangrijk om na het aanspannen van je bekkenbodem, ook weer volledig te ontspannen.  

In principe herstelt je bekkenbodem weer, maar dit heeft wel tijd nodig.  Je kunt het vergelijken met een fikse sportblessure. In de eerste week na de bevalling kun je last hebben van urineverlies, dit is normaal. Als je 6 weken na de bevalling nog steeds last hiervan hebt, bespreek dit dan met de verloskundige. Het kan nodig zijn om naar een bekkenfysiotherapeut te gaan. Met de juiste oefeningen kun je enorm veel bereiken.  

Op www.bekkenbodemcheck.nl kun je na 6 weken na de bevalling controleren of je klachten hebt of kans om die later te krijgen. Mocht dat zo zijn, maak dan een afspraak bij een bekkenfysiotherapeut.  

Relatie en seks 

Ineens ben je met z’n drieen (of vieren, of vijven). Opeens ben je samen verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van jullie kleintje. Dat betekent dat je ineens een andere rolverdeling hebt waar je je weg in moet vinden. Je bent allebei anders en hebt een andere achtergrond dus logisch dat jullie hier in kunnen verschillen! 

1 op de 3 stellen gaat uit elkaar nog voor hun kindje 3 is. Investeer in je relatie en bespreek hoe jullie deze nieuwe rolverdeling zien en hoe je elkaar hierin kunt ondersteunen. Zoek op tijd hulp bij bijvoorbeeld JGZ of huisarts als je merkt dat dit niet lekker loopt.  

Het is belangrijk om buiten de rol van ouders ook nog steeds samen te zijn als partners/geliefden. Probeer samen momentjes te hebben dat je even niet met de baby (of je werk of je telefoon) bezig bent en aandacht te hebben voor elkaar. Plan deze momenten in je agenda, want voor je het weet hang je onderuit op de bank of komt er iets anders tussendoor.  

Na een bevalling is het per persoon verschillend wanneer je er weer aan toe bent om seks te hebben. Het is sowieso goed om even te wachten tot het bloedverlies gestopt is. Wanneer je borstvoeding geeft kan het zijn dat de vagina nog wat droger aanvoelt tijdens het vrijen dus dan kan het fijn zijn om glijmiddel te gebruiken. Bedenk dat seks niet direct penetratie hoeft te betekenen en probeer eerst eens uit met bijvoorbeeld een vinger hoe het aanvoelt en of dat prettig is. Wanneer je wel toe bent aan penetratie zorg er dan voor dat dit niet pijnlijk is voor jezelf. Toch doorzetten ondanks pijnklachten of denken dat het er bij hoort werkt op de lange termijn juist averechts.  

Intiem met elkaar zijn hoeft niet altijd te betekenen dat je seks hebt. Geeft elkaar eens wat vaker een knuffel of een kus om even dichtbij elkaar te zijn.  

Ook voor een man kan het spannend zijn om weer seks te hebben na de bevalling. Soms voelt de vagina voor de man ook wat anders aan na een bevalling. Zes weken na de bevalling kun je er van uit gaan dat de hechtingen goed genezen zijn en kan er niks ‘fout’ gaan wat dat betreft (dit kan ook al eerder het geval zijn). Op de nacontrole kunnen wij ook controleren of de hechtingen inderdaad helemaal genezen zijn.

Wanneer contact opnemen en met wie

 Na de eerste week sluiten wij de zorg af. Dit betekent dat de huisarts de zorg voor jou en je baby weer van ons overneemt. Na de eerste week is de huisarts verantwoordelijk voor de medische zaken die jezelf en de baby betreffen. 

Het consultatiebureau (onderdeel van het centrum voor jeugd en gezin) neemt de zorg voor jullie kindje over. Daar kun je terecht met vragen over (borst)voeding, gezondheid en ouderschap. Op de website van het centrum voor jeugd en gezin Utrecht kun je zien welk consultatiebureau bij jou in de buurt zit. 
Bij het consultatiebureau kun je ook terecht om de baby te wegen. Meestal heeft het consultatiebureau hiervoor speciale weeguurtjes. Informeer hiernaar bij het consultatiebureau of vraag het de verpleegkundige die bij je thuis komt na de kraamweek. 

  • bloedverlies langer dan zes weken na de bevalling -> verloskundige 

  • pijnklachten aan de bekkenbodem -> verloskundige tot 6 weken, daarna de huisarts 

  • urineverlies of andere bekken(bodem) klachten -> verloskundige tot 6 weken daarna bekkenfysiotherapeut 

  • depressie gevoelens na de bevalling -> huisarts 

  • behoefte aan ondersteuning in ouderschap -> JGZ of huisarts 

  • pijn bij gemeenschap na de bevalling -> huisarts 

  • koorts bij baby in de eerste 3 maanden -> direct huisarts of HAP  

‘Lotgenoten’ 

Na een zwangerschap met regelmatige controles bij de verloskundige of arts en een kraamweek waarin de kraamverzorgster en verloskundige nog veel aanwezig zijn, kan het soms voelen alsof je ‘in een gat’ valt na de kraamweek. Er zijn geen directe zorgverleners meer die je meteen om hulp kunt vragen en er zijn vaak nog veel dingen waar je vragen over hebt.  

Dit kan soms best eenzaam voelen. Het is dan fijn om andere jonge moeders op te zoeken. Iedereen loopt tegen dezelfde vragen aan en het kan helpen om het hier samen over te hebben. Denk bijvoorbeeld eens aan vriendinnen of familieleden met jonge kinderen. Of aan de vrouwen met wie je een zwangerschapscursus hebt gedaan. Ook in de stad zijn er verschillende initiatieven zoals het Mamacafé  (link: https://www.borstvoedingenmeer.nl/mamacafe). 

Sporten 

Zes weken na de bevalling kun je meestal het sporten weer op gaan pakken. Het is heel belangrijk om dit rustig en geleidelijk te doen. Hardlopen is pas weer verstandig vanaf vier maanden na de bevalling. Dit heeft te maken met te veel schokbelasting voor je bekkenbodem.  

Het is goed om onder begeleiding van een docent die ervaring heeft met pas bevallen vrouwen het sporten weer op te bouwen. (zie ook folder fysio) 

Merk je dat je ondanks rustig opbouwen klachten krijgt bij/na het sporten, zoek dan laagdrempelig contact met een bekkenfysiotherapeut. Bijvoorbeeld: https://www.gezondheidscentrumbinnenstad.nl/fysiotherapie/bekkenfysiotherapie of https://www.lutmersfysiotherapie.nl/bekkenfysiotherapie/ 

Nacontrole 

Zes weken na de bevalling kun je bij ons op nacontrole komen. We zijn benieuwd hoe het nu met jullie gaat. We bespreken daarnaast hoe je onze zorg tijdens zwangerschap, bevalling en kraamtijd hebt ervaren. Als er tijdens de zwangerschap, bevalling of kraamtijd problemen zijn geweest zullen we met je bespreken wat dit betekent voor een volgende zwangerschap. Als je nog vragen hebt kun je die stellen.  

We zullen ook je bloeddruk meten, voelen naar de buikspieren, de genezing van de (eventuele) hechtingen bekijken en de functie van de bekkenbodemspieren controleren.  

Vaak is het fijn om de nacontrole af te spreken bij de verloskundige die ook bij je bevalling is geweest. Voor een afspraak kun je het beste op tijd met ons bellen. Bijvoorbeeld in de tweede week na je bevalling. De assistente kan dan een afspraak voor jullie maken.  

Terug naar de tijdlijn